W 1919 roku w wyniku
połączenia dwóch fabryk samolotów powstała spółka Bayerische Flugwerke Motoren , przemianowana w rok później
na Bayerische Motoren Werke AG. Siedzibą firmy było Monachium, zaś logo firmy to stylizowane śmigło.
Należy pamiętać,
że nastąpiło to krótko po zakończeniu I wojny światowej. Produkcję uzbrojenia wstrzymał
Traktat Wersalski, zakłady zbrojeniowe zmuszone były przestawić się na produkcję pokojową.
Jednocześnie zubożała ludność poszukiwała przede wszystkim tanich środków lokomocji.
Ta sytuacja spowodowała,
że bardzo szybko powstawały nowe wytwórnie motocykli, zwłaszcza w okolicach Berlina (ponad 100)
oraz Norymbergii (ok.40), bardzo często przekształcane z fabryk rowerów. Obserwowano tak olbrzymi rozwój
produkcji motocykli, że w samych Niemczech, w 1927 roku jeździło tam ponad 400.000 tych pojazdów.
W tym czasie
firma wykorzystała panującą sytuację i zainteresowała się motocyklami.
Było to o tyle łatwiejsze, że zakłady lotnicze BFW (Bayerische Flugzeug Werke), zanim stały się częścią BMW,
produkowały wcześniej motocykle Flink i Helios, oraz silniki motocyklowe o pojemności skokowej 496 cm3,
kupowane przez mniej lub bardziej znane firmy, jak: Victoria, Bison, SBD, SMW Hennigeri i inne. To właśnie
konstruktorowi Martinowi Stolle BMW zawdzięcza to, co do dnia dzisiejszego wyróżnia jej motocykle :
dwucylindrowy silnik typu "boxer", stosowany w Victorii KR 1. (Warto dodać, że dwucylindrowy silnik boxer
wprowadziła do produkcji angielska firma Fee [później Douglas] w 1905 roku.) Po odejściu Stolle'a do Victorii
ówczesny dyrektor fabryki zdecydował, że motocykle otrzymają znaną z samolotów markę BMW, a do skonstruowania
nowego motocykla zaangażował młodego konstruktora silników lotniczych Maxa Friza. Zbudowany przez Friza
motocykl pojawił się w 1923 roku.
Był to model R 32, prekursor rozwiązań
(rama rurowa, przeciwbieżny silnik ustawiony poprzecznie do osi pojazdu i zblokowany ze skrzynią biegów,
napęd tylnego koła wałkiem z przegubami) charakterystycznych później dla tej marki. W zasadzie od samego
początku firma słynie z innowacji i prekursorskich rozwiązań.
W
1924 roku inż. Schleicher skonstruował motocykl, który od pierwszego modelu różnił się górnozaworowym
silnikiem. Była to BMW R 37 o pojemności także 500 cm3, lecz mocy zwiększonej do 11,5 kW (16 KM). W
następnym roku pojawił się jednocylindrowy typ R 39 - górnozaworowy, o pojemności 250 cm3, zaś w 1926 roku
powstał turystyczny model R 42, osiągający moc 8,7 kW (12 KM) z 500 cm3. Pojazdy tej marki słyną z walorów
trakcyjnych i niezawodności, co decyduje o ich sukcesach w konfrontacji z innymi pojazdami.
Na licencji Austin 7
w 1928 roku BMW buduje swój pierwszy samochodzik DIXI z czterocylindrowym silnikiem o pojemności 750 cm3
i mocy 15 KM.
Do wyścigów BMW
przygotowuje
w specjalne maszyny z silnikami o pojemności skokowej 350 cm3, 500 cm3 i 750 cm3, z rozrządem
górnozaworowym, wałkiem w głowicy i sprężarką (w modelach 500 i 750) osadzoną na czopie wału korbowego.
W 1929 roku zbudowano dwucylindrową 750 - słynną zdobywczynię wielu światowych rekordów.
W
dniu 9 września 1929 roku monachijczyk Ernst Henne na tym motocyklu (BMW 750 ze sprężarką) przekroczył koło
Ingolstadtu prędkość 200 km/h i ustanowił rekord świata dla motocykli, osiągając 216,05 km/h. W
następnych latach kilkakrotnie poprawiał swoje rekordy. 28 listopada 1937 roku "przeleciał" na motocyklu
BMW 500 ze sprężarką odcinek autostrady między Monachium a Ingolstadtem z prędkością 279,5 km/h,
ustanawiając kolejny rekord świata, który utrzymał się przez 14 lat, do 1951 roku (sic!).
W latach
trzydziestych firma BMW kontynuuje koncepcję konstrukcyjną modelu R 32, wprowadzając jednak
zmiany w podwoziu. W 1929 roku w modelu R 11 zmieniono ramę z rurowej na tłoczoną (od tego
czasu produkowano motocykle z dwoma rodzajami ram), zaś w 7 lat później wprowadzono z powrotem
ramy rurowe. W 1935 roku światło dzienne ujrzał model R 12 z pierwszym, seryjnie produkowanym
widelcem teleskopowym w zawieszeniu przedniego koła. Motocykl ten był pierwszą
konstrukcją BMW, w której doświadczalnie zastosowano napęd koła w wózku
bocznym.
W dwa lata później pojawia się model R 51 z silnikiem górnozaworowym, o pojemności 500 cm3 i mocy 24 KM,
z hydraulicznym zawieszeniem tylnego koła. W tym czasie konstrukcje firmy BMW stają się wzorem ciężkiego
motocykla niemieckiego.
W 1939 przychodzi
największy sukces BMW w wyścigach motocyklowych - zwycięstwo Georga Meiera (jako pierwszy
do tej pory obcokrajowiec na zagranicznej maszynie) w znanym angielskim wyścigu Tourist Trophy, na wyspie Man. W tym samym roku Meier uzyskał tytuł
mistrza Europy w klasie do 500 cm3.
Lata II Wojny Światowej to portfel zamówień dla armii niemieckiej. Najsłynniejszą
i najbardziej zaawansowną konstrukcją wojenną był model R 75 Sahara, z silnikiem górnozaworowym, napędem
koła wózka, motoreduktorem i hydraulicznym hamulcem tylnego koła.
Po wojnie fabryka
wznawia produkcję motocykli w 1948 roku lekkim jednocylindrowym modelem R 24, o
pojemności 250
cm3 i mocy 12 KM. W 1950 roku oferowany jest pierwszy powojenny boxer - R 51/2. Jest to nieco zmodyfikowana
wersja przedwojennego R 51.
Znowu przychodzą
sukcesy sportowe. Pierwsza ekipa BMW : Wilhelm Noll i Fritz Cron w 1954 roku zdobywa tytuł Mistrza Świata
w wyścigach motocykli z wózkami. Łącznie kierowcy BMW zdobyli aż 19 takich tytułów.
Rok 1955
przynosi nową serię boxerów R 50 i R 60, z wahaczem pchanym w przednim zawieszeniu.
Pojawia się ich najsilniejsza odmiana - słynny R69S o mocy 42 KM z 600 cm3. Model ten przez
prawie 10 lat był najszybszym seryjnym BMW i jednym z najszybszych motocykli świata w swoim czasie, osiągając niemal 180 km/h.
Dzięki zamówieniom rządowym i eksporcie do USA, kupowany przez wszystkie policje świata,
R 69 S pozwolił przetrwać firmie BMW silny kryzys (produkcja motocykli w 1969 roku spadła
do 4700 sztuk ) i dominację Anglików w latach 60.
W 1969 roku BMW
buduje nową fabrykę i przenosi produkcję motocykli do Spandau w Berlinie Zachodnim.
Jednocześnie prezentuje
nową, 6 serię boxerów. Na świecie zaczyna się boom motocyklowy, na rynku zaczynają dominować jednoślady
japońskie. Na pięćdziesięciolecie BMW w 1973 roku firma przedstawia ukoronowanie serii 6 - model R 90 S,
dorównujący osiągami pojazdom japońskim. Ponadto, maszyna ta charakteryzuje się bardzo dobrymi właściwościami
jezdnymi : elastycznością silnika i komfortem zawieszenia. Jako jedna z nielicznych firm europejskich, BMW
nawiązuje równorzędną walkę o rynek z firmami japońskimi.
Na początku 1976
BMW AG dzielli się, wyodrębiając fabrykę motocykli powołuje do życia BMW Motorrad GmbH. W tym samym roku
firma wprowadza na rynek pierwszy wielkoseryjny model z pełną osłoną aerodynamiczną - R 100 RS. Ten
sportowo-turystyczny motocykl umożliwiał komfortową podróż przy wysokich prędkościach.
Dwa lata później światło dzienne
ujrzał prekusror współczesnych motocykli turystycznych - R 100 RT. Podobnie jak R 100 RS,
bazował na nieosłoniętym R 100/7 i posiadał obszerną owiewkę. Dolna część osłony była identyczna jak w
R 100 RS, natomiast górna, znacznie szersza, posiadała wysoką i szeroką szybę. Motocykl, dzięki szerokiej
kierownicy i wygodnej pozycji pasażerów, zapewniał wysoki komfort jazdy. W standardowym wyposażeniu znajdowały
się kufry podróżne.
W 1980 roku pojawił się pierwszy model
enduro - R80G/S. Osobliwością tego modelu było zastosowanie po raz pierwszy w wielkoseryjnej produkcji
jednostronnego wahacza typu Monolever w zawieszeniu tylnego koła. Jednostronny wahacz był jednocześnie
obudową wału Kardana. W rok później, na specjalnie przygotowanym R 80 G/S kierowca fabryczny, Hubert Auriol,
zdobywa pierwsze zwycięstwo dla BMW w rajdzie Paryż - Dakar. Później ekipa BMW będzie w tym
rajdzie zwyciężać jeszcze wielokrotnie.
Na początku lat
osiemdziesiątych BMW wprowadza do produkcji rewolucyjny model K 100. Rozwiązania zastosowane i wprowadzane na przestrzeni lat w tym motocyklu znajdą zastosowanie w późniejszych
modelach wszystkich liczących się producentów motocykli na świecie. Motocykl posiada zupełnie nowy, leżący,
czterocylindrowy silnik, chłodzony cieczą. Silnik zblokowany ze skrzynią biegów i jednostronnym wahaczem
stanowi część nośną motocykla. Po raz pierwszy w seryjnym motocyklu sterowaniem silnika zarządza elektronika
z wtryskiem paliwa. W modelu z 1988 roku pojawia się pierwszy na świecie, seryjny system ABS. W 1991 roku BMW
zaskakuje wprowadzeniem katalizatora z sondą Lambda w modelu K 1 i K 100 RS. Należy uzupełnić, że w
międzyczasie BMW sukcesywnie wprowadza jednostronny wahacz w tylnym zawieszeniu we wszystkich modelach.
W 1987 roku w modelu R 100 GS zastosowano nową, udoskonaloną wersję jednostronnego wahacza - Paralever.
W siedemdziesiąt lat od prezentacji
R 32 w 1993 roku trafia do sprzedaży motocykl nowej generacji z ośmiozaworowym boxerem - R 1100 RS.
Tym razem zadziwia przednie zawieszenie Telelever. Jest ono połączeniem widelca teleskopowego, który ma
tylko funkcję prowadzenia koła i wahacza z centralnym elementem resorująco-tłumiącym. Zawieszenie tylne
stanowi wahacz Paralever. Silnik, boxer nowej generacji, wyposażony w 4 zawory na cylinder i rozrząd HC,
osiąga moc 90 KM z 1085 cm3.
W latach
dziewięćdziesiątych XX w. BMW sukcesywnie wprowadza kolejne odmiany ośmiozaworowych boxerów R1100 i R850.
W 1997 firma posiada w swojej ofercie pierwszy motocykl typu cruiser - R 1200 C. Znaczącej modyfikacji
poddane są modele serii K - 1200 RS i 1200 LT. Na jesieni 1999 roku poddano modyfikacji jednocylindrowca F650.
Od tej pory wszystkie produkowane motocykle BMW zasilane są wtryskiem benzyny. Rajd Paryż - Dakar w 2000
roku przynosi spektakularne zwycięstwo zagłogi BMW : cztery pierwsze miejsca przypadły zawodnikom
biało-niebieskich, a zmodyfikowany F 650 GS triumfuje, podobnie jak przed 20 laty R 80 G/S. Planuje się
wprowadzenie do produkcji boksera chłodzonego cieczą z rozrządem desmodromicznym.
Ciekawe czym jeszcze zaskoczą nas inżynierowie BMW ?
|